Có những lựa chọn tưởng nhỏ nhưng đổi bằng cả một đời. Với người đi xe máy, đội mũ bảo hiểm là lựa chọn như thế. Tôi đã chứng kiến quá nhiều vụ tai nạn mà chỉ một chiếc mũ cài chắc đã có thể giữ lại một nụ cười, một gia đình trọn vẹn. Bài viết, Tập Đoàn quốc tế Á Châu chia sẻ những tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm, một cái giá đắt hơn mọi khoản tiền ta nghĩ.
Nội dung bài viết
Tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm bạn chớ chủ quan
Có biết bao người vẫn xem nhẹ nó. Họ viện cớ: “Đường gần mà”, “Đi chút xíu thôi”, “Mũ nóng, bất tiện lắm”… Cho đến khi tai nạn ập đến, tất cả những lời biện minh ấy trở nên vô nghĩa.
Có bao giờ bạn chứng kiến một vụ tai nạn giao thông chỉ trong tích tắc, tiếng phanh gấp, tiếng va chạm vang lên, và rồi… im lặng? Chỉ vài giây thôi, nhưng đủ để cướp đi nụ cười của một người, làm tan vỡ một gia đình. Đôi khi, tất cả chỉ vì… một chiếc mũ bảo hiểm không được đội lên đầu.
Gây chấn thương sọ não, tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm
Nhiều người nghĩ rằng, “Đường gần mà, đi chút thôi”, hay “Đội mũ nóng, vướng víu lắm”. Nhưng thực tế, tai nạn không hẹn trước.
Ở tốc độ đô thị bình thường, chỉ cần một cú thắng gấp, một vệt cát, hay ánh nhìn lơ đãng là đủ khiến đầu bạn va xuống đường. Cơ thể có thể bầm tím rồi lành, nhưng não bộ thì không: chấn động, tụ máu nội sọ, vỡ nền sọ, tổn thương cột sống cổ… Nhiều ca “đi vào được, ra không nói được”, hoặc tỉnh dậy mà không còn nhận ra người thân.
Hàng năm, có hàng ngàn ca chấn thương sọ não do không đội mũ bảo hiểm. Những con số lạnh lùng ấy không chỉ là thống kê, mà là từng mạng người, từng gia đình tan vỡ, từng đứa trẻ mất cha, mất mẹ. Có lẽ đây chính là tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm khủng khiếp nhất đối với thể xác của người bị tai nạn và nỗi đau tinh thần của người thân.
Không chỉ là vết thương, mà là nỗi đau kéo dài
Một cú ngã khi không có mũ bảo hiểm có thể khiến hộp sọ bị tổn thương nghiêm trọng, chấn thương não, liệt nửa người, mất trí nhớ, thậm chí tử vong ngay tại chỗ. Nhưng đôi khi, chết không phải là đau đớn nhất. Còn sống mà mang thương tật vĩnh viễn, trở thành gánh nặng cho cha mẹ, cho vợ con, cho xã hội, đó mới là bi kịch thật sự.
Không đội mũ bảo hiểm, bạn đối mặt với:
- Di chứng suốt đời: rối loạn trí nhớ, suy giảm thị lực, nói ngọng, liệt nửa người. Từ người chủ động trở thành người phụ thuộc.
- Tổn thương khuôn mặt: vỡ xương gò má, hàm, mũi; sẹo vĩnh viễn. Vết thương lành, nhưng sự tự tin đôi khi không quay trở lại.
- Cổ và cột sống: một pha “đập đầu – bẻ cổ” có thể khiến tổn thương tủy, để lại xe lăn cả đời.
- Những di chứng ấy không chỉ thuộc về y khoa, mà còn là tâm lý: ám ảnh, lo âu, trầm cảm sau tai nạn. Vết thương bên ngoài lành nhanh hơn vết thương bên trong.
Tôi từng chứng kiến một chàng trai trẻ, mới 23 tuổi, ra khỏi nhà chỉ để đi mua bữa tối. Anh không đội mũ, vì nghĩ “đi vài trăm mét thôi”. Tai nạn xảy ra ở ngay ngã ba gần nhà. Đến nay, anh vẫn nằm liệt một chỗ, mắt mở nhưng không còn nhận ra ai. Còn cha mẹ anh, hai mái đầu bạc, mỗi ngày vẫn gọi tên con giữa căn phòng lặng thinh.
Gánh nặng tài chính đè lên gia đình
Một ca chấn thương đầu nặng có thể kéo theo chi phí phẫu thuật, hồi sức, thuốc men, phục hồi chức năng trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Nhiều gia đình rơi vào cảnh vay mượn, bán tài sản; người thân phải nghỉ việc để chăm sóc. Có những người trở về nhưng không thể tiếp tục nghề nghiệp, thu nhập giảm mạnh. Một chiếc mũ đạt chuẩn rẻ hơn bất kỳ ngày điều trị nào ở khoa ngoại thần kinh.
Mất mát vô hình, nơi nước mắt không gọi tên
Hãy hình dung buổi tối, có tiếng gõ cửa vội vàng, có ánh mắt hoảng loạn của nhân chứng, cuộc gọi từ bệnh viện. Không đội mũ bảo hiểm đôi khi không chỉ là thương tích, đó có thể là một lời từ biệt. Trên giường ICU, có người mẹ chắp tay cầu nguyện, có đứa con chưa kịp hiểu nỗi trống trải, có cánh tay nắm lấy tay người nằm yên mong một cái siết đáp lại. Tai nạn giao thông để lại khoảng trống không gì bù đắp được.
Hệ lụy pháp lý và xã hội
Luật đã quy định rõ việc đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông bằng mô tô, xe máy, xe đạp điện. Không đội mũ đồng nghĩa với vi phạm pháp luật, bị xử phạt hành chính. Nghiêm trọng hơn, khi tai nạn xảy ra, việc không chấp hành quy định an toàn có thể làm nặng thêm trách nhiệm trong quá trình giải quyết bồi thường. Và cả xã hội, từ y tế đến bảo hiểm, đều phải gánh một phần hậu quả.
Những lầm tưởng nguy hiểm cần dẹp bỏ
Trong phòng mổ, có ca cứu được, có ca không. Có người tỉnh lại, hỏi “xe tôi đâu?” nhưng không còn nhớ mình là ai. Vì thế, bạn hoàn toàn tránh được những tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm bằng cách dẹp ngày các tư tưởng:
- “Đường gần, đi chậm không sao.” Chấn thương nặng nhất thường xảy ra ở vận tốc không cao—vì cú ngã bất ngờ khiến đầu đập trực tiếp xuống nền cứng.
- “Tóc tai, trang điểm, đội mũ xấu.” Một khuôn mặt trầy xước, một vết sẹo suốt đời còn “xấu” hơn nhiều. Có những giải pháp chống xẹp tóc, mũ lót… lựa chọn an toàn luôn có.
- “Mũ rẻ nào cũng được.” Mũ kém chất lượng có thể vỡ vụn khi va đập, mảnh vỡ chính là lưỡi dao. Hãy chọn mũ đạt chuẩn, vừa vặn và còn hạn dùng.
- “Cài quai lỏng cho dễ thở.” Mũ không cài chắc như không đội: va chạm nhẹ cũng văng khỏi đầu.
Ba bước thành thói quen an toàn
Đừng xem mũ bảo hiểm chỉ là món đồ mua cho có. Một chiếc mũ bảo hiểm đạt chuẩn có thể giữ lại sinh mạng bạn trong tích tắc sinh tử.
Chọn mũ đúng chuẩn, đúng size, đúng chất lượng
Hãy chọn mũ vừa vặn, ôm sát đầu nhưng không gây khó chịu, có tem chứng nhận chất lượng (CR hoặc QCVN), và đặc biệt là lớp xốp bên trong còn nguyên vẹn. Lớp xốp ấy chính là “tấm đệm sinh tồn”, nó hấp thụ lực va đập, giảm chấn thương cho não khi tai nạn xảy ra. Nếu mũ quá rộng, khi va chạm, mũ sẽ bật ra; còn nếu quá chật, bạn sẽ không đủ thoải mái để đội thường xuyên.
Đội đúng cách, cài chắc chắn, kiểm tra trước khi đi
Đội mũ đúng cách nghe có vẻ đơn giản, nhưng rất nhiều người vẫn làm sai. Không ít người chỉ “đặt nhẹ” mũ lên đầu mà không cài quai, hoặc cài lỏng cho đỡ bí. Hãy đảm bảo:
- Mép mũ che ngang chân mày, giúp bảo vệ toàn bộ phần trán, nơi dễ tổn thương nhất khi ngã.
- Quai mũ ôm sát cằm, chỉ nên luồn vừa một ngón tay giữa quai và cằm để vừa thoải mái vừa chắc chắn.
- Trước khi nổ máy, hãy kiểm tra lại một lần nữa, vì đôi khi vài giây kiểm tra ấy có thể là vài năm cuộc đời bạn.
Giữ mũ trong tình trạng tốt, chăm sóc để bảo vệ lâu dài
Giống như mọi thiết bị an toàn khác, mũ bảo hiểm cần được bảo dưỡng và thay thế đúng thời điểm. Nếu mũ từng chịu va chạm mạnh, dù bên ngoài không trầy xước nhưng lớp xốp bên trong có thể đã biến dạng, mất khả năng hấp thụ lực. Khi đó, hãy thay mũ mới ngay.
Thông thường, sau 2–3 năm sử dụng, bạn nên đổi mũ để đảm bảo chất lượng bảo vệ. Tránh phơi mũ trực tiếp dưới nắng gắt hoặc trong cốp xe quá lâu, vì nhiệt độ cao sẽ làm xốp giòn, dây quai yếu và keo bong tróc. Ngoài ra, hãy vệ sinh định kỳ, lau phần trong bằng khăn ẩm, rửa nhẹ phần đệm và phơi khô nơi thoáng mát.
Trên đây Tập đoàn quốc tế Á Châu đã chia sẻ tổng hợp những tác hại của việc không đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông. Mỗi lần bạn đội mũ bảo hiểm, bạn đang viết thêm cơ hội trở về nhà an toàn.
